Xã Phiêng Luông, huyện Bắc Mê với 95% là dân tộc Mông, là một xã xa và khó khăn của huyện, nhưng với quyết tâm xây dựng cuộc sống mới và thực hiện Nghị quyết số 27 của BCH Đảng bộ tỉnh về thực hiện xóa bỏ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh trong Nhân dân các dân tộc Hà Giang, người dân nơi đây đã chủ động “Xóa bỏ các phong tục, tập quán lạc hậu”. Theo đó, trong không gian sinh sống của người Mông nay đã có nhiều đổi mới, với những nhà có người già các hộ đều chuẩn bị sẵn áo quan; đám ma không tổ chức quá 48 tiếng; chuồng trại, gia súc được đưa ra xa nhà.
Để nâng cao nhận thức của người Mông trong việc thực hiện nếp sống mới là điều không hề dễ nếu như không có những người “tiên phong”. Bởi, với quan niệm “phép vua thua lệ làng” những hủ tục đó đã ăn sâu, bám rễ trong suy nghĩ, thói quen của người Mông. Là người con sinh ra ở thôn Phiêng Đáy, ông Vàng Sính Dình, người uy tín của xã cho biết: “2 năm trước thôn còn tồn tại những quan niệm, như: Để người chết lâu ngày; chưa đưa thi hài người chết vào áo quan; giết mổ nhiều gia súc…Từ việc được tập huấn về Nghị quyết 27 của BCH Đảng bộ tỉnh và tiếp xúc Đề án 02 của huyện về cải tiến đám tang các dân tộc huyện Bắc Mê giai đoạn 2022 - 2024, người dân đã nhận thức được đó là những hủ tục. Ngay sau khi có gia đình trong dòng họ có người mất, ông đã vận động gia đình đưa thi thể người chết vào áo quan, thực hiện đám tang theo nếp sống văn hóa mới đó là: Đám tang được tiến hành không quá 48 tiếng; người mất được đưa vào áo quan; tổ chức đám với việc tiết kiệm, hạn chế giết mổ gia súc…
Được nghe cán bộ xã, tuyên truyền ở các cuộc họp thôn và đến từng hộ gia đình tuyên truyền Anh Vàng Mý Chớ, thôn Phiêng Đáy nhận thức được việc không đưa người chết vào trong áo quan tồn tại ở dòng tộc mình từ nhiều đời nay là một hủ tục. Vì nhà có người cao tuổi ở cùng, do đó anh đã chủ động bàn bạc với gia đình chuẩn bị sẵn 2 chiếc áo quan để sử dụng khi người nhà qua đời.
Để có được thành công bước đầu đó, xã Phiêng Luông đã triển khai nhiều giải pháp, cụ thể: Tăng cường vai trò, trách nhiệm của cấp ủy chính quyền xã và các chi bộ, đặc biệt là vai trò của người đứng đầu, các thầy cúng, thầy mo, đội ngũ nghệ nhân dân gian. Bên cạnh đó, tập trung bám nắm cơ sở với việc khi có đám tang thì BTV Đảng ủy phân công cụ thể 1 đồng chí Thường trực, phối hợp với các đoàn thể nhanh chóng có mặt để thăm hỏi gia đình, động viên bàn và thống nhất với gia đình về các nội dung cụ thể để thực hiện…Từ khi triển khai nghị quyết số 27 của BCH Đảng bộ tỉnh cho đến nay xã Phiêng Luông đã vận động 5 hộ gia đình đưa thi hài người chết vào áo quan, thuộc các chi họ chưa đưa thi hài người chết vào áo quan. Mặc dù người dân đã nhận thức được rằng, hủ tục trong những phong tục của dân tộc mình cần sớm được loại bỏ; xong, để xóa bỏ hoàn toàn tập tục lạc hậu, không phải việc một sớm một chiều, đòi hỏi cấp ủy, chính quyền và chính sự thay đổi nhận thức của người dân cùng quyết tâm thực hiện bài trừ hủ tục, phong tục, tập quán lạc hậu là chìa khóa để xây dựng nếp sống văn minh mới…
